Hồ Sơ Và Thủ Tục Hưởng Chế Độ Ốm Đau Dài Ngày
Hồ sơ và thủ tục hưởng chế độ ốm đau dài ngày luôn là vấn đề được người lao động quan tâm khi phải nghỉ việc điều trị bệnh trong thời gian dài. Việc chuẩn bị hồ sơ không đầy đủ, thiếu giấy tờ hoặc nộp sai quy định có thể khiến quyền lợi BHXH bị gián đoạn.
Hãy cùng Gia Đình HR thông qua bài viết dưới đây sẽ cung cấp hướng dẫn chi tiết, kèm checklist nhanh để người lao động và doanh nghiệp dễ dàng thực hiện.
I. Chế độ ốm đau dài ngày là gì? Ai được hưởng?
1. Chế độ ốm đau dài ngày và điều kiện hưởng
Chế độ ốm đau dài ngày là chính sách an sinh quan trọng trong hệ thống BHXH bắt buộc, nhằm hỗ trợ thu nhập cho người lao động khi phải nghỉ việc để điều trị các bệnh nặng hoặc bệnh mạn tính.
Theo Luật BHXH 2024 và danh mục bệnh cần chữa trị dài ngày do Bộ Y tế ban hành, người lao động sẽ được nhận trợ cấp ốm đau trong thời gian nghỉ điều trị, thay vì phải tự gánh toàn bộ chi phí sinh hoạt.
Điều kiện hưởng chế độ ốm đau dài ngày:
Đang tham gia BHXH bắt buộc: Bao gồm người lao động làm việc tại doanh nghiệp, cơ quan, đơn vị sự nghiệp công lập hoặc tư nhân.
Có giấy tờ y tế hợp lệ: Giấy ra viện hoặc giấy chứng nhận nghỉ việc hưởng BHXH do bệnh viện, cơ sở khám chữa bệnh có thẩm quyền cấp, trong đó ghi rõ tên bệnh thuộc danh mục bệnh dài ngày (ung thư, lao, suy thận mạn, xơ gan, viêm gan mạn tính, động kinh, tâm thần phân liệt, bệnh tim bẩm sinh nặng...).
Nghỉ việc theo chỉ định điều trị: Người lao động phải thực sự nghỉ làm để điều trị, không được vừa làm việc vừa xin chế độ.
Không thuộc trường hợp loại trừ: Ví dụ, nghỉ việc do tự ý, do say rượu, sử dụng chất kích thích... thì không được tính là điều kiện hưởng.
>>> Xem nhiều: Khóa học hành chính nhân sự tại Hà Nội
2. Đối tượng hưởng và mức hưởng chế độ
Theo Luật BHXH 2024, những nhóm sau sẽ được xem xét giải quyết:
Người lao động ký hợp đồng lao động từ 1 tháng trở lên (không phân biệt hợp đồng xác định thời hạn, không xác định thời hạn hay theo mùa vụ).
Cán bộ, công chức, viên chức làm việc tại các cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập.
Người quản lý doanh nghiệp, quản lý hợp tác xã có hưởng lương và tham gia BHXH bắt buộc.
Người làm việc trong lực lượng vũ trang (quân đội, công an, cơ yếu) nếu có tham gia BHXH theo quy định.
Thời gian và mức hưởng chế độ ốm đau dài ngày:
Người lao động được nghỉ tối đa 180 ngày/năm (bao gồm cả ngày nghỉ lễ, Tết, cuối tuần).
Sau 180 ngày, nếu vẫn tiếp tục điều trị thì vẫn được nghỉ nhưng mức hưởng giảm theo quy định, phụ thuộc vào số năm đã đóng BHXH.
Trong 180 ngày đầu: hưởng 75% mức tiền lương đóng BHXH của tháng liền kề trước khi nghỉ.
Sau 180 ngày: Vẫn tiếp tục được hưởng theo chế độ, nhưng hưởng mức thấp hơn (từ 50% - 65%) tùy thời gian đã đóng BHXH và tình trạng điều trị.

II. Hồ sơ hưởng chế độ ốm đau dài ngày gồm những gì?
Để được hỗ trợ tối ưu và giải quyết chế độ ốm đau dài ngày, người lao động cần chuẩn bị đầy đủ hồ sơ BHXH ốm đau dài ngày theo đúng quy định. Không chỉ giúp thủ tục diễn ra nhanh chóng , mà còn tránh tình trạng hồ sơ bảo hiểm xã hội bị từ chối do thiếu hoặc sai thông tin.
Giấy tờ bắt buộc đối với người lao động
Giấy ra viện: do cơ sở y tế cấp khi kết thúc đợt điều trị nội trú.
Giấy chứng nhận nghỉ việc hưởng BHXH: áp dụng cho trường hợp điều trị ngoại trú; giấy này cần ghi rõ tên bệnh thuộc danh mục bệnh dài ngày.
Giấy tờ tùy thân (CMND/CCCD) để đối chiếu thông tin cá nhân khi nộp hồ sơ.
Hồ sơ do đơn vị sử dụng lao động lập
Mẫu 01B-HSB (Danh sách người lao động đề nghị hưởng chế độ ốm đau dài ngày) có xác nhận của doanh nghiệp.
Bản sao sổ BHXH hoặcc dữ liệu trên Cổng thông tin BHXH (trường hợp cơ quan BHXH yêu cầu đối chiếu).
Phiếu giao nhận hồ sơ BHXH khi nộp qua bưu điện hoặc trực tuyến.
Hồ sơ bổ sung trong một số trường hợp đặc biệt
Nếu nghỉ việc dài ngày do tai nạn lao động hoặc bệnh nghề nghiệp: cần thêm biên bản giám định y khoa.
Trường hợp người lao động điều trị tại nhiều cơ sở y tế khác nhau: phải có giấy tờ chứng minh liên tục quá trình điều trị (giấy chuyển tuyến, tóm tắt hồ sơ bệnh án).
Lưu ý khi chuẩn bị hồ sơ
Hồ sơ cần phải thống nhất thông tin cá nhân: Họ và tên, ngày sinh, CCCD/CMND, mã số BHXH.
Giấy tờ y tế cần là bản gốc hoặc bản sao hợp lệ; tuyệt đối không dùng bản photo không công chứng.
Doanh nghiệp và người lao động nên lưu giữ bản scan hồ sơ ốm đau dài ngày để tra cứu hoặc bổ sung khi có sai sót.
>>> Xem thêm:
- Sai Sót Khi Làm Hồ Sơ BHXH Khiến Doanh Nghiệp Bị Phạt
- Điều kiện rút BHXH một lần trước và sau khi luật thay đổi
- Trốn Đóng, Chậm Đóng BHXH Bị Xử Lý Thế Nào?
- Thu Nhập Không Cố Định Có Phải Tính Đóng BHXH?
III. Thủ tục giải quyết hồ sơ BHXH ốm đau dài ngày
Sau khi đã chuẩn bị đầy đủ hồ sơ hưởng chế độ ốm đau dài ngày, người lao động và đơn vị sử dụng lao động cần thực hiện đúng quy trình để được cơ quan BHXH thẩm định và chi trả trợ cấp.
1. Quy trình thực hiện
Các bước | Thực hiện | Người/Đơn vị chịu trách nhiệm | Giấy tờ kèm theo | Ví dụ minh họa |
Bước 1: Khám và điều trị | Khi mắc bệnh dài ngày, người lao động đến cơ sở khám chữa bệnh có thẩm quyền để được hỗ trợ thủ tục và giấy tờ | Người lao động | - Giấy ra viện (nếu điều trị nội trú) - Giấy chứng nhận nghỉ việc hưởng BHXH (nếu điều trị ngoại trú) | Anh B (Công ty A) nhập viện 20 ngày, được cấp giấy ra viện ghi chẩn đoán: “Ung thư” - thuộc danh mục bệnh dài ngày |
Bước 2: Bàn giao giấy tờ cho doanh nghiệp | Sau khi điều trị, người lao động nộp lại giấy tờ y tế cho bộ phận nhân sự/doanh nghiệp | Người lao động | Giấy ra viện/giấy chứng nhận nghỉ việc | Anh B photo giấy ra viện, nộp bản chính cho phòng nhân sự công ty A |
Bước 3: Doanh nghiệp tổng hợp hồ sơ | Doanh nghiệp lập danh sách đề nghị giải quyết chế độ ốm đau (Mẫu 01B-HSB) kèm hồ sơ người lao động | Doanh nghiệp | - Mẫu 01B-HSB - Giấy tờ y tế của người lao động | Nhân sự công ty A thêm tên Anh B vào mẫu 01B-HSB cùng 10 người lao động khác thuộc diện nghỉ ốm dài ngày |
Bước 4: Nộp hồ sơ cho BHXH | Doanh nghiệp gửi hồ sơ đến cơ quan BHXH quản lý | Doanh nghiệp | 01 bộ hồ sơ hoàn chỉnh | Công ty A nộp hồ sơ online qua Cổng Dịch vụ công BHXH Việt Nam, đồng thời gửi bản giấy qua bưu điện |
Bước 5: BHXH tiếp nhận và kiểm tra | BHXH kiểm tra tính hợp lệ, đối chiếu bệnh có trong danh mục bệnh dài ngày của Bộ Y tế hay không | Cơ quan BHXH | Toàn bộ hồ sơ liên quan do đơn vị sử dụng lao động nộp | Nếu giấy ra viện bị sai thông tin (sai mã số BHXH, ngày sinh), BHXH sẽ trả lại hồ sơ để bổ sung |
Bước 6: Phê duyệt và chi trả chế độ | BHXH ra quyết định chi trả và chuyển tiền qua tài khoản cá nhân hoặc qua doanh nghiệp | Cơ quan BHXH | Quyết định phê duyệt chế độ | Anh B được BHXH chuyển khoản trợ cấp 75% mức tiền lương đóng BHXH bình quân tháng trước khi nghỉ |
2. Thời gian giải quyết hồ sơ ốm đau dài ngày
Theo Luật BHXH 2024, thời gian giải quyết hồ sơ BHXH ốm đau dài ngày là 10 ngày làm việc kể từ khi cơ quan BHXH nhận đủ hồ sơ hợp lệ.
Trường hợp nộp hồ sơ trực tuyến, thời gian thường rút ngắn hơn do hạn chế thủ tục hành chính.
Nếu hồ sơ thiếu giấy tờ hoặc có sai sót, thời gian có thể kéo dài; do đó, việc chuẩn bị hồ sơ hưởng chế độ ốm đau dài ngày đầy đủ, chính xác là vô cùng quan trọng.
IV. Tra cứu tình hình giải quyết hồ sơ ốm đau dài ngày
Khi đã nộp hồ sơ hưởng chế độ ốm đau dài ngày BHXH, một trong những băn khoăn lớn nhất của người lao động là: “Hồ sơ của mình đã được duyệt chưa? Bao lâu thì nhận được tiền?”.
Việc tra cứu không chỉ giúp bạn theo dõi tiến độ giải quyết hồ sơ BHXH, mà còn kịp thời phát hiện nếu có sai sót, thiếu giấy tờ để bổ sung nhanh chóng.
Tra cứu trên Cổng thông tin điện tử BHXH Việt Nam
Truy cập: https://baohiemxahoi.gov.vn
Vào mục Tra cứu trực tuyến → Tra cứu quá trình giải quyết hồ sơ.
Nhập mã số BHXH, mã hồ sơ hoặc số CMND/CCCD, sau đó xác thực để xem kết quả.
Đây là cách được nhiều người lựa chọn nhất vì nhanh chóng, minh bạch, chính xác.
Tra cứu qua ứng dụng VssID - BHXH số
Đăng nhập ứng dụng VssID bằng mã số BHXH.
Chọn mục Dịch vụ công → Tra cứu hồ sơ → Hồ sơ chế độ BHXH ốm đau.
Ứng dụng sẽ hiển thị chi tiết tình trạng hồ sơ, ngày tiếp nhận, ngày dự kiến trả kết quả.
Ưu điểm: Cách tra cứu này tiện lợi, có thể theo dõi mọi lúc, mọi nơi ngay trên điện thoại.
Tra cứu qua tổng đài 1900 9068 của BHXH Việt Nam: Tại đây, người lao động cung cấp thông tin cá nhân và mã hồ sơ để được nhân viên hỗ trợ kiểm tra. Dịch vụ này sẽ phù hợp với người lớn tuổi hoặc chưa quen sử dụng công nghệ.
Liên hệ trực tiếp đến cơ quan BHXH nộp hồ sơ: Người lao động có thể gọi điện hoặc đến trực tiếp để hỏi tình trạng hồ sơ. Tuy có mất chút thời gian, nhưng đây là cách chắc chắn nếu bạn cần kiểm chứng nhanh chóng.
Ví dụ: Chị H nộp hồ sơ hưởng chế độ ốm đau dài ngày vào ngày 01/08/2025 qua doanh nghiệp. Đến ngày 03/08/2025, chị tra cứu trên ứng dụng VssID thấy hồ sơ “đang xử lý”. Đến ngày 07/08/2025, hệ thống cập nhật “đã duyệt - chuyển chi trả”. Ngày 10/08/2025, chị H nhận tiền qua tài khoản ngân hàng đã đăng ký.
V. Sai sót thường gặp và hậu quả khi hồ sơ BHXH ốm đau dài ngày không hợp lệ
Mặc dù việc tra cứu giúp người lao động dễ dàng nắm bắt tiến độ xử lý, nhưng thực tế không ít hồ sơ hưởng chế độ ốm đau dài ngày vẫn bị trả lại hoặc kéo dài thời gian giải quyết. Vậy nên, người lao động cần đặc biệt lưu ý để tránh các rủi ro sau đây.
Sai sót | Hậu quả | Căn cứ pháp lý | Cách khắc phục | Phòng ngừa |
1. Thiếu giấy tờ y tế bản gốc / giấy ra viện không có dấu/chữ ký hợp lệ | Hồ sơ bị trả lại → tiền trợ cấp bị trì hoãn; phải đi bổ sung lại giấy thông tin, mất thời gian | Giấy tờ y tế phải là bản chính hoặc bản sao hợp lệ do cơ sở y tế xác nhận; tuân theo hướng dẫn BHXH. | 1) Ngay lập tức liên hệ bệnh viện xin cấp lại bản chính/giấy xác nhận. 2) Gửi bằng chứng (email + ảnh chụp có thời gian). 3) Doanh nghiệp nộp bổ sung cho BHXH (qua cổng điện tử nếu có). | Luôn yêu cầu bản chính giấy ra viện/giấy chứng nhận; bộ phận nhân sự làm checklist “bản chính/bản sao có công chứng” trước khi nộp. |
2. Sai mã số BHXH / sai họ tên / ngày sinh | BHXH trả về yêu cầu chỉnh sửa dẫn đến thời gian giải quyết kéo dài; tiền trợ cấp có thể chuyển sang tài khoản khác | Thông tin phải trùng khớp giữa sổ BHXH, giấy tờ tùy thân và tờ khai doanh nghiệp gửi. | 1) Người lao động cung cấp CMND/CCCD mới + giấy tờ chứng minh đổi số. 2) HR cập nhật thông tin trên hệ thống & nộp hồ sơ điều chỉnh (Mẫu TK1-TS hoặc hồ sơ thay đổi). 3) Kiểm tra lại trên VssID sau 2-3 ngày. | Trước khi nộp, bộ phận nhân sự đối chiếu 4 dữ liệu: (i) mã BHXH; (ii) họ tên đầy đủ; (iii) ngày sinh; (iv) CMND/CCCD. |
3. Nộp hồ sơ trễ hạn (quá thời hạn nộp theo quy định) | Có thể mất quyền lợi cho thời gian chậm nộp; người lao độngnhận trợ cấp muộn còn doanh nghiệp bị nhắc nhở | Có thời hạn nộp hồ sơ quy định (doanh nghiệp thường phải nộp ngay khi nhận giấy tờ từ người lao động). | 1) Người lao động cảnh báo bằng văn bản/email cho HR: “Xin đề nghị DN nộp hồ sơ ngày X”. 2) Doanh nghiệp nộp gấp hồ sơ kèm văn bản giải trình lý do trễ. 3) Nếu BHXH yêu cầu, nộp biên bản giải trình và xin xử lý khẩn. | Thiết lập quy trình “Người lao động nộp → HR trong 3 ngày → Nộp BHXH” và log thời gian (phiếu giao nhận, email). |
4. Hồ sơ không ghi rõ bệnh thuộc danh mục dài ngày | BHXH yêu cầu xác nhận lại → hồ sơ bị trả về; mất thời gian bổ sung | Luật BHXH + hướng dẫn BHXH yêu cầu chẩn đoán rõ ràng theo danh mục Bộ Y tế | 1) Yêu cầu bác sĩ ghi rõ chẩn đoán theo danh mục hoặc tham chiếu ICD code. 2) Bổ sung tóm tắt hồ sơ bệnh án nếu cần. 3) Nộp kèm văn bản xác nhận từ bệnh viện tuyến trên (nếu chuyển tuyến). | Khi ra viện, yêu cầu phòng khám/ bệnh viện ghi rõ chẩn đoán và (nếu cần) cung cấp “tóm tắt hồ sơ bệnh án” để chứng minh. |
5. Doanh nghiệp lập sai Mẫu 01B-HSB hoặc thiếu chữ ký, dấu | Hồ sơ bị coi là không hợp lệ; BHXH trả lại; Người lao động nhận tiền chậm | Mẫu 01B-HSB là tài liệu bắt buộc do doanh nghiệp lập và ký xác nhận | 1) HR ký, đóng dấu chính thức; nếu ký nhầm, lập phụ lục sửa lỗi. 2) Gửi lại bản có dấu và có phiếu giao nhận. | HR có form mẫu chuẩn, checklist ký/đóng dấu trước khi upload/nộp. |
6. Thông tin ngân hàng sai/không có tài khoản nhận tiền | BHXH không thể chuyển tiền → Người lao động không nhận trợ cấp; phải chờ xử lý | BHXH trả tiền theo thông tin tài khoản hoặc qua doanh nghiệp theo quy định | 1) Người lao động cập nhật số tài khoản với doanh nghiệp và BHXH (biên bản, form cập nhật). 2) BHXH hoặc DN tiến hành thanh toán thủ công sau điều chỉnh. | Yêu cầu người lao động cung cấp bản sao sổ tài khoản/ảnh chụp thẻ để đối chiếu trước khi nộp. |
7. Hồ sơ nộp qua bưu điện/online nhưng không có biên lai/phiếu giao nhận | Khi hồ sơ thất lạc, khó chứng minh đã nộp; mất thời gian tìm kiếm | Cần lưu bằng chứng nộp hồ sơ (phiếu gửi bưu điện, email xác nhận) | 1) Yêu cầu bưu điện cung cấp phiếu gửi có mã tracking, lưu trữ PDF. 2) Nếu mất, lập biên bản với cơ quan BHXH và xin làm lại hồ sơ nhanh. | Luôn giữ phiếu gửi/ảnh chụp màn hình khi nộp online; lưu trữ file trong drive chung HR. |
8. Trường hợp chuyển tuyến/điều trị nhiều nơi không có liên kết hồ sơ | BHXH yêu cầu tóm tắt hồ sơ bệnh án; nếu không đủ chứng cứ, có thể không chấp nhận | BHXH yêu cầu hồ sơ liên tục chứng minh quá trình điều trị | 1) Thu thập đầy đủ giấy tờ từ tất cả cơ sở đã điều trị; xin giấy chuyển tuyến, tóm tắt hồ sơ bệnh án. 2) Nộp kèm giải trình chi tiết. | Khi điều trị nhiều nơi, người lao động nên lưu mọi giấy tờ và yêu cầu bệnh viện cung cấp tóm tắt hồ sơ bệnh án. |
VI. Kết luận
Chế độ ốm đau dài ngày trong BHXH bắt buộc là một quyền lợi quan trọng giúp người lao động an tâm điều trị bệnh mà vẫn có nguồn tài chính hỗ trợ. Tuy nhiên, để được giải quyết nhanh chóng và đúng quy định, người lao động cần nắm rõ điều kiện hưởng, hồ sơ ốm đau dài ngày, thủ tục nộp và tra cứu kết quả.
Hy vọng với bài viết này của Gia đình HR, bạn đã hiểu rõ về topic: Hồ Sơ Và Thủ Tục Hưởng Chế Độ Ốm Đau Dài Ngày.
>>> Bài viết tham khảo thêm:
Học Hành Chính Nhân Sự Cho Người Mới Bắt Đầu – Lộ Trình Chi Tiết
Học Hành Chính Nhân Sự Tại Hà Nội Ở Đâu Tốt Nhất
Khóa Học Nhân Sự Online Miễn Phí - Nâng Cao Nghiệp Vụ Cùng Chuyên Gia