Điều kiện rút BHXH một lần trước và sau khi luật thay đổi

Điều kiện rút BHXH một lần trước và sau khi luật thay đổi đang là chủ đề được hàng triệu người lao động quan tâm khi Luật Bảo hiểm xã hội 2024 (số 41/2024/QH15) chính thức được ban hành sẽ có hiệu lực từ ngày 01/07/2025.

Hãy cùng GIA ĐÌNH HR phân tích chi tiết các điều kiện, sự thay đổi quan trọng và tác động thực tế để bạn đọc có cái nhìn toàn diện qua bài viết này nhé.

I. Rút BHXH một lần là gì? Vì sao người lao động quan tâm?

Rút BHXH một lần là việc người lao động nhận toàn bộ số tiền đã đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội, bao gồm cả phần trích từ tiền lương của bản thân và phần đóng góp từ người sử dụng lao động, sau khi chấm dứt quan hệ lao động và đáp ứng đủ điều kiện rút BHXH một lần theo quy định pháp luật.

Trong ngắn hạn, rút BHXH một lần giống như cơ hội tài chính, giúp nhiều lao động vượt qua giai đoạn khó khăn sau khi thất nghiệp, cần vốn khởi nghiệp hoặc chi tiêu cho các nhu cầu cần thiêt.

Về dài hạn, việc rút một lần đồng nghĩa với việc người lao động không thể tiếp tục tích lũy thời gian tham gia để đủ điều kiện hưởng lương hưu, dẫn tới nguy cơ mất nguồn thu nhập ổn định khi về già.

Lợi ích khi rút BHXH một lần

• Nhận ngay toàn bộ số tiền đã đóng, giải quyết nhu cầu tài chính cấp bách.

• Có thể dùng làm vốn đầu tư, kinh doanh hoặc chi tiêu cần thiết.

• Không bị treo sổ BHXH khi chưa có kế hoạch quay lại làm việc.

Hạn chế rủi ro dài hạn

• Mất cơ hội cộng dồn thời gian đóng để hưởng lương hưu hàng tháng.

• Không được hưởng bảo hiểm y tế miễn phí đi kèm khi nhận lương hưu.

• Nguy cơ gặp khó khăn tài chính khi về già do thiếu nguồn thu ổn định.

• Giảm an toàn an sinh xã hội của bản thân và gia đình.

II. Điều kiện rút BHXH một lần theo luật cũ 

Trước khi Luật BHXH 2024 được thông qua, việc rút BHXH một lần được thực hiện theo quy định tại Luật BHXH 2014 và các văn bản hướng dẫn.

Theo luật cũ, người lao động được rút BHXH một lần khi thuộc một trong các trường hợp sau, cụ thể:

Người lao động sau 01 năm nghỉ việc nhưng chưa đủ 20 năm đóng BHXH

• Đây được coi là điều kiện phổ biến nhất để rút BHXH một lần.

• Sau khi nghỉ việc, nếu quá 12 tháng không tiếp tục tham gia BHXH bắt buộc hoặc tự nguyện, người lao động có quyền rút BHXH một lần.

Ra nước ngoài định cư

• Người lao động có quyết định xuất cảnh hợp pháp để định cư hoặc sinh sống lâu dài ở nước ngoài được rút toàn bộ BHXH.

• Người lao động cần chuẩn bị giấy tờ chứng minh như visa định cư, giấy tờ di trú, hoặc giấy xác nhận của cơ quan có thẩm quyền.

Mắc bệnh hiểm nghèo, nguy hiểm đến tính mạng

• Các bệnh được liệt kê gồm: ung thư, bại liệt, xơ gan cổ trướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV giai đoạn AIDS và một số bệnh hiểm nghèo khác theo quy định của Bộ Y tế.

• Người lao động muốn rút BHXH một lần chỉ cần có kết luận của bệnh viện cấp tỉnh trở lên để đủ điều kiện rút BHXH một lần.

Một số trường hợp đặc thù khác

• Quân nhân, công an nhân dân, người làm công tác cơ yếu khi phục viên, xuất ngũ, thôi việc mà không đủ điều kiện hưởng lương hưu.

• Người lao động không đủ điều kiện đóng tiếp hoặc không có nhu cầu tham gia BHXH tự nguyện.

>>>Xem thêm:

• So Sánh Luật BHXH 2024 và 2014: Những Điểm Khác Biệt Nổi Bật

• Không Đủ Năm Đóng BHXH Có Được Nhận Trợ Cấp Một Lần?

• Khi Nào Phụ Cấp Phải Ghi Trong Hợp Đồng Để Đóng BHXH?

• Thu Nhập Không Cố Định Có Phải Tính Đóng BHXH?

III. Điều kiện rút BHXH một lần theo Luật BHXH 2024

Theo luật mới, từ ngày 01/07/2025 khi Luật BHXH 2024 chính thức có hiệu lực, quy định về rút BHXH một lần có nhiều thay đổi quan trọng, với mục tiêu chính là hạn chế tình trạng rút ồ ạt để đảm bảo quyền lợi hưu trí lâu dài cho người lao động, đồng thời giữ ổn định quỹ BHXH.

Theo quy định mới, điều kiện rút BHXH một lần được siết chặt hơn:

Người lao động chỉ được rút tối đa 50% số năm đã đóng vào quỹ BHXH

• Áp dụng cho người lao động trường hợp sau 12 tháng nghỉ việc, không tiếp tục tham gia BHXH.

• Phần 50% còn lại sẽ được bảo lưu để cộng dồn khi người lao động tham gia BHXH trở lại, tạo cơ hội hưởng lương hưu trong tương lai.

Các trường hợp đặc biệt vẫn được rút toàn bộ BHXH một lần

• Người lao động ra nước ngoài để định cư hợp pháp.

• Người lao động mắc bệnh hiểm nghèo, nguy hiểm đến tính mạng (theo danh mục của Bộ Y tế).

• Quân nhân, công an, cơ yếu khi thôi phục vụ, xuất ngũ mà không đủ điều kiện hưởng lương hưu.

Người lao động vẫn có quyền lựa chọn tham gia BHXH tự nguyện

• Nếu người lao động không rút ngay số tiền BHXH, họ có thể bảo lưu toàn bộ thời gian đã đóng.

• Khi có điều kiện, người lao động tiếp tục đóng để đủ số năm hưởng lương hưu trọn đời.

* Bảng so sánh nhanh điều kiện rút BHXH một lần: Luật cũ và luật mới

IV. Ảnh hưởng thực tế đến người lao động

Sự thay đổi về điều kiện rút BHXH một lần trước và sau 2025 không chỉ là vẫn đề pháp lý, mà còn tác động trực tiếp đến quyền lợi tài chính và an sinh lâu dài cho người lao động.

1. Tác động tích cực

Hạn chế tình trạng rút ồ ạt: Giúp người lao động cân nhắc kỹ hơn, gtừ đó có cơ hội duy trì thời gian đóng đủ điều kiện hưởng lương hưu.

Tăng tỷ lệ tham gia BHXH dài hạn: Góp phần mở rộng độ bao phủ của hệ thống an sinh xã hội, giảm áp lực cho quỹ BHXH.

Đảm bảo quyền lợi khi về già: Người lao động có cơ hội được nhận lương hưu hàng tháng, kèm thẻ BHYT miễn phí, tránh rơi vào tình cảnh không thu nhập khi hết tuổi lao động.

2. Tác động tiêu cực

Khó khăn trước mắt: Với những người thất nghiệp, mất nguồn thu nhập, việc chỉ rút tối đa 50% (theo luật mới) có thể không đủ để xoay sở chi phí sinh hoạt.

Giảm tính linh hoạt tài chính: Trước đây, người lao động có thể dùng toàn bộ số tiền BHXH một lần làm vốn khởi nghiệp hoặc chi trả nợ nần, nay quyền lợi này bị hạn chế.

Nguy cơ gia tăng tranh chấp, khiếu nại: Do một bộ phận người lao động chưa nắm rõ luật mới, dễ dẫn đến bức xúc khi thủ tục không như kỳ vọng.

* Bảng so sánh tác động thực tế   

V. Có nên rút BHXH một lần không? Lời khuyên cho người lao động

1. Khi nào người lao động nên cân nhắc rút BHXH một lần

Mất việc, không có thu nhập thay thế: Trường hợp này, số tiền BHXH một lần có thể giúp NLĐ trang trải cuộc sống tạm thời.

Cần vốn gấp để trả nợ hoặc chữa bệnh: Khi áp lực tài chính quá lớn và không còn khả ngăn xoay sở và chi trả, BHXH một lần trở thành giải pháp cấp thiết cho người lao động.

Không có ý định quay lại thị trường lao động: Những ai đã định cư ở nước ngoài hoặc chuyển hướng nghề nghiệp không tham gia BHXH nữa có thể rút để tối ưu hóa nguồn vốn.

2. Khi nào người lao động nên giữ lại/không rút một lần

Đã đóng BHXH nhiều năm (từ 10 năm trở lên): Bảo lưu thời gian đóng giúp dễ dàng chạm mốc 20 năm để đủ điều kiện nhận lương hưu.

Có kế hoạch làm việc lâu dài: Những ai vẫn muốn gắn bó với thị trường lao động nên giữ lại để cộng dồn thời gian tham gia, đảm bảo an sinh lâu dài hậu mãi.

Mong muốn an toàn tuổi già: Bởi giữ lại BHXH đồng nghĩa với việc có lương hưu ổn định hàng tháng và thẻ BHYT miễn phí khi về hưu.

3. Lời khuyên thực tế

Đừng quyết định vội vàng: Hãy cân nhắc kỹ giữa lợi ích ngắn hạn và quyền lợi dài hạn.

Đánh giá tình hình cá nhân: Nếu đang ổn định tài chính, tốt nhất nên bảo lưu BHXH để sau này có lương hưu.

Tham khảo ý kiến chuyên gia hoặc cơ quan BHXH: Nhằm hiểu rõ các quyền lợi, hạn chế rủi ro khi đưa ra quyết định.

VI. Thủ tục và hồ sơ rút BHXH một lần theo quy định mới

Bước 1: Kiểm tra điều kiện

Trước hết, người lao động cần xác định mình thuộc diện được rút BHXH một lần theo Luật BHXH 2024 hay không (Vd: nghỉ việc đủ 12 thang chưa tiếp tục đóng, ra nước ngoài định cư, mắc bệnh hiểm nghèo,...)

Bước 2: Bộ hồ sơ rút BHXH một lần cần chuẩn bị

• Sổ BHXH bản gốc
• Đơn đề nghị hưởng BHXH một lần (Mẫu 14-HSB)
• CMND/CCCD/Hộ chiếu
• Giấy tờ chứng minh lý do đặc biệt (nếu có)
• Số tài khoản ngân hàng để nhận tiền

Bước 3: Nộp hồ sơ

Ở bước này, người lao động có thể nộp trực tiếp BHXH quận/huyện nơi cư trú, nộp trực tuyến (online) qua Cổng dịch vụ công, hoặc gửi bưu điện. Nên yêu cầu biên nhận hàng để tiện theo dõi.

Bước 4: Chời giải quyết

Trong vòng tối đa 5 ngày làm việc kể từ khi nhận đủ hồ sơ hợp lệ, cơ quan BHXH sẽ thẩm định và ra quyết định chi trả.

Bước 5: Nhận tiền

Người lao động sẽ nhận qua tài khoản ngân hàng (khuyến nghị) hoặc lĩnh trực tiếp bằng tiền mặt. Nếu ủy quyền cho người khác thì cần giấy ủy quyền hợp lệ.

Bước 6: Xử lý vướng mắc

Trường hợp doanh nghiệp nợ BHXH, không chốt sổ hoặc hồ sơ bị trả lại, người lao động có thể gửi khiếu nại tới BHXH hoặc Sở Lao động để được can thiệp.

VII. Kết luận

Rút BHXH một lần giúp người lao động giải quyết khó khăn tài chính trước mắt, nhưng cũng đồng nghĩa với việc mất cơ hội hưởng lương hưu và BHYT trọn đời. Vì vậy, trước khi quyết định, bạn nên:

• Cân nhắc kỹ nhu cầu tài chính hiện tại.
• Nắm rõ quy định theo Luật BHXH 2024.
• Chỉ rút khi thật sự cần thiết.

>>>Xem thêm 

• [Review Chi Tiết] Khóa Học Bảo Hiểm Xã Hội Ở Đâu Tốt Nhất
• REVIEW Khóa Học C&B (Compensation & Benefits) Tốt Nhất
• Học Thuế Thu Nhập Cá Nhân Ở Đâu Tốt? Review Top Địa Chỉ Uy Tín
• Khóa Học OKR và KPI Tốt Nhất: Nên Học Ở Đâu Hiệu Quả?
• Review Khóa Học Quản Trị Nhân Sự Ngắn Hạn tốt nhất?

Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn những thông tin bổ ích và cần thiết. Đừng quên theo dõi GIA ĐÌNH HR để cập nhật thêm nhiều bài viết hay và hữu ích trong chiến lược phát triển kỹ năng sự nghiệp quản trị hành chính nhân sự!