Thủ Tục Hưởng Chế Độ Hưu Trí Và Lưu Ý Khi Chốt Sổ

Tác giả Gia Đình HR 12/11/2025 34 phút đọc

Thủ tục hưởng chế độ hưu trí là bước quan trọng để người lao động được nhận khoản lương hưu đúng với quy định pháp luật sau một khoảng thời gian đóng bảo hiểm xã hội (BHXH). Doanh nghiệp và và người lao động đều có thể tránh sai sót và đảm bảo quyền lợi trọn vẹn bằng cách nắm rõ quy trình làm hồ sơ, điều kiện nghỉ hưu, cách tính lương hưu và các lưu ý khi chốt sổ BHXH.

Hãy cùng Gia Đình HR thông qua bài viết dưới đây tìm hiểu và phân tích chi tiết về điều kiện nghỉ hưu, quy trình - thủ tục và ai được hưởng lương hưu theo cập nhật mưới nhất của quy định hiện hành.

I. Chế độ hưu trí là gì? Ai được hưởng lương hưu?

1. Chế độ hưu trí là gì?

Chế độ hưu trí là một trong những chính sách an sinh xã hội cốt lõi, cung cấp một nguồn thu nhập định kỳ cho người lao động dưới dạng lương hưu hàng tháng khi họ hết tuổi lao động, hoặc vì lý do sức khỏe mà phải dừng công việc. Khoản hỗ trợ này được trích từ quỹ hưu trí và tử tuất để bảo đảm cuộc sống và bù đắp cho những đóng góp của NLĐ trong suốt thời gian đóng BHXH.

Bên cạnh đó, người hưởng chế độ hưu trí BHXH còn được:

Cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí với mức hưởng 80% chi phí khám chữa bệnh. Một số đối tượng đặc biệt (người có công với cách mạng, hộ nghèo, dân tộc thiểu số,..) hoặc các quy định mới về BHYT sẽ được hưởng 95-100%.
Được điều chỉnh tăng lương hưu định kỳ khi Nhà nước thay đổi mức lương cơ sở.
Được nhận trợ cấp một lần nếu có thời gian đóng BHXH vượt quá số năm tối đa được tính hưởng lương hưu.

>>>>> Xem nhiều : Khóa học hành chính nhân sự tại Hà Nội

2. Ai được hưởng chế độ hưu trí và lương hưu hàng tháng?

Theo Luật BHXH 2024, mọi người lao động tham gia BHXH bắt buộc hoặc BHXH tự nguyện đều có thể được hưởng chế độ hưu trí.

a. Nhóm tham gia BHXH bắt buộc (BHXH bắt buộc)

Đây là nhóm NLĐ có quan hệ lao động và tuân thủ các quy định đóng phí dựa trên tiền lương đóng BHXH hàng tháng. Nhóm này bao gồm:

Cán bộ, công chức, viên chức, và những người giữ chức danh do Nhà nước bổ nhiệm.
Người làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn hoặc hợp đồng có thời hạn từ đủ 1 tháng trở lên (theo quy định mới, phạm vi này được mở rộng và linh hoạt hơn).
Sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công an nhân dân và các lực lượng vũ trang khác.
Người quản lý, điều hành doanh nghiệp có hưởng lương.

b. Nhóm tham gia BHXH tự nguyện (BHXH tự nguyện)

BHXH tự nguyện là điểm mới theo định hướng Luật BHXH 2024 nhằm thu hút nhóm lao động phi chính thức:

Nhóm này bao gồm mọi công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên, không thuộc nhóm tham gia BHXH bắt buộc.
Những người lao động tự do, tiểu thương và nông dân có thể chủ động tích lũy thời gian đóng BHXH để đảm bảo lương hưu khi về già bằng cách tham gia BHXH tự nguyện linh hoạt về mức đóng và phương thức đóng.

II. Điều kiện nghỉ hưu và hồ sơ hưởng chế độ hưu trí

Khi đến gần tuổi nghỉ việc, người lao động thường đặt ra hàng loạt câu hỏi: “Bao nhiêu tuổi thì được nghỉ hưu?”, “Đã đóng BHXH đủ chưa?”, “Nếu thiếu năm đóng thì phải làm thế nào để được hưởng lương hưu?”.

1. Điều kiện về tuổi nghỉ hưu

Theo Luật BHXH 2024, mọi người lao động tham gia BHXH bắt buộc hoặc BHXH tự nguyện đều có thể được hưởng chế độ hưu trí khi đáp ứng đủ hai nhóm điều kiện sau:

a. Điều kiện về tuổi nghỉ hưu

Tuổi nghỉ hưu của người lao động được xác định theo lộ trình tăng dần tại Điều 169 Bộ luật Lao động 2019. Cụ thể:

Năm 2024: Lao động nam đủ 61 tuổi, nữ đủ 56 tuổi 4 tháng.
Từ năm 2025 trở đi, tuổi nghỉ hưu tiếp tục tăng thêm 3 tháng/năm đối với nam và 4 tháng/năm đối với nữ, cho đến khi đạt mốc 62 tuổi (nam) và 60 tuổi (nữ).
Nếu NLĐ làm việc trong môi trường nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm, hoặc làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn có thể nghỉ hưu sớm hơn tối đa 5 năm so với tuổi chuẩn.

Nếu NLĐ bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên, họ có thể nghỉ hưu sớm hơn tối đa 5 năm so với tuổi quy định. Nếu suy giảm từ 81% trở lên, được nghỉ hưu sớm hơn tối đa 10 năm.

b. Điều kiện về thời gian đóng BHXH

Với điểm mới ở Luật BHXH 2024 là giảm thời gian đóng BHXH tối thiểu từ 20 năm xuống còn 15 năm để đủ điều kiện hưởng lương hưu.

Điểm mới này không chỉ giúp cho hàng triệu lao động có thời gian tham gia gián đoạn, lao động tự do, hoặc người nghỉ việc sớm vẫn được tiếp cận chế độ hưu trí thay vì buộc rút BHXH một lần như trước, cụ thể:

Người lao động đóng đủ từ 15 năm BHXH trở lên và đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định sẽ được hưởng lương hưu hàng tháng.
Nếu còn thiếu thời gian đóng, có thể đóng bù một lần (không quá 10 năm) cho đủ điều kiện để đủ điều kiện hưởng lương hưu (áp dụng với BHXH tự nguyện).

2. Hồ sơ hưởng chế độ hưu trí mới nhất

Thành phần hồ sơ	Mục đích/Ý nghĩa	Lưu ý quan trọng
Đơn đề nghị hưởng lương hưu (Mẫu 14-HSB)	Là căn cứ xác nhận người lao động có yêu cầu được giải quyết chế độ hưu trí.	Điền đầy đủ thông tin cá nhân, mã số BHXH, thời điểm đề nghị nghỉ hưu.
Sổ BHXH (bản gốc)	Chứng minh toàn bộ quá trình tham gia BHXH của người lao động.	Phải được chốt sổ BHXH trước khi nộp hồ sơ. Nếu sai thông tin, cần điều chỉnh trước khi chốt.
Quyết định nghỉ việc hoặc quyết định nghỉ hưu	Xác định thời điểm chấm dứt hợp đồng và căn cứ tính thời điểm hưởng lương hưu.	Doanh nghiệp cần ban hành quyết định chính thức, có chữ ký, đóng dấu hợp lệ.
Bản sao CMND/CCCD và sổ hộ khẩu hoặc giấy xác nhận cư trú	Giúp cơ quan BHXH xác minh danh tính, địa chỉ chi trả lương hưu.	Bản sao phải còn hiệu lực và rõ thông tin nhân thân.
Giấy tờ chứng minh làm nghề hoặc công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm (nếu có)	Là cơ sở để xem xét nghỉ hưu sớm trước tuổi theo quy định.	Nộp bản sao có xác nhận của doanh nghiệp hoặc cơ quan chuyên môn.
Giấy giám định y khoa xác nhận suy giảm khả năng lao động (nếu nghỉ hưu sớm do sức khỏe)	Xác định mức suy giảm ≥61% để được hưởng chế độ hưu trước tuổi.	Phải do Hội đồng Giám định y khoa cấp tỉnh hoặc trung ương cấp.
Chứng từ hoặc biên lai đóng BHXH bổ sung (nếu còn thiếu thời gian đóng)	Giúp người lao động đủ điều kiện 15 năm đóng BHXH để được hưởng lương hưu.	Áp dụng khi người lao động đóng bù BHXH tự nguyện.
Tờ khai tham gia, điều chỉnh thông tin BHXH, BHYT (Mẫu TK1-TS)	Tờ khai tham gia, điều chỉnh thông tin BHXH, BHYT (Mẫu TK1-TS)	Bắt buộc nếu có sai lệch về mã số BHXH, ngày sinh hoặc nơi cư trú.

>>> Xem thêm:

III. Quy trình và thủ tục hưởng lương hưu chi tiết

Theo Luật BHXH 2024 và Quyết định 222/QĐ-BHXH năm 2021, quy trình giải quyết chế độ hưu trí được quy định rõ ràng, minh bạch theo các bước dưới đây.

Bảng tóm tắt quy trình hưởng lương hưu mới nhất 2025

Bước	Nội dung thực hiện	Cơ quan/Đơn vị thực hiện	Thời hạn giải quyết	Kết quả nhận được
Chuẩn bị hồ sơ	Người lao động hoặc doanh nghiệp chuẩn bị đầy đủ hồ sơ hưởng chế độ hưu trí (theo mục II).	Người lao động, đơn vị sử dụng lao động.	Từ 1-3 ngày làm việc, tùy hồ sơ cá nhân.	Bộ hồ sơ hoàn chỉnh, có đủ các giấy tờ theo quy định.
Nộp hồ sơ	Nộp hồ sơ theo 1 trong 3 hình thức: trực tiếp tại BHXH quận/huyện; qua bưu điện; hoặc nộp online qua Cổng Dịch vụ công / VssID.	Cơ quan BHXH cấp quận, huyện hoặc nơi cư trú.	Trong ngày (nếu nộp trực tiếp) hoặc 1-2 ngày (nếu gửi qua bưu điện).	Phiếu tiếp nhận và hẹn trả kết quả (bản giấy hoặc điện tử).
Tiếp nhận và kiểm tra hồ sơ	Cơ quan BHXH kiểm tra tính hợp lệ, đủ điều kiện về tuổi, thời gian đóng, nghề nghiệp đặc thù, sức khỏe…	Cán bộ tiếp nhận tại BHXH.	Tối đa 12 ngày làm việc kể từ ngày nhận hồ sơ hợp lệ.	Hồ sơ được duyệt hoặc yêu cầu bổ sung/sửa đổi nếu thiếu sót.
Phê duyệt và ra quyết định hưởng lương hưu	BHXH ra quyết định hưởng lương hưu và cập nhật thông tin người nghỉ hưu vào hệ thống quản lý.	Giám đốc cơ quan BHXH cấp huyện/tỉnh.	Trong 3 ngày làm việc sau khi duyệt hồ sơ.	Quyết định hưởng chế độ hưu trí (bản giấy hoặc điện tử).
Nhận kết quả và sổ BHXH đã chốt	Người lao động nhận lại sổ BHXH đã chốt, kèm quyết định hưởng lương hưu.	BHXH cấp quận/huyện.	Ngay khi có quyết định.	Sổ BHXH đã chốt + Quyết định hưởng lương hưu.
Nhận lương hưu hàng tháng	Lương hưu được chi trả qua tài khoản ngân hàng hoặc tại bưu điện tùy lựa chọn của người hưởng.	Bưu điện hoặc ngân hàng liên kết BHXH.	Chi trả từ ngày 1-10 hàng tháng.	Tiền lương hưu và thẻ BHYT miễn phí cho người nghỉ hưu.

* Lưu ý khi làm thủ tục hưởng lương hưu

Nội dung	Chi tiết cần lưu ý
1. Kiểm tra điều kiện trước khi nộp hồ sơ	Đảm bảo đã đủ tuổi nghỉ hưu và đủ số năm đóng BHXH (tối thiểu 15 năm) theo Luật BHXH 2024.
2. Chốt sổ BHXH tại doanh nghiệp	Doanh nghiệp phải thực hiện báo giảm lao động, chốt sổ và xác nhận quá trình đóng BHXH trước khi người lao động nộp hồ sơ.
3. Nghỉ hưu trước tuổi	Nếu nghỉ hưu sớm, phải có giấy giám định y khoa hoặc giấy chứng nhận nghề, công việc đặc thù.
4. Thời điểm bắt đầu hưởng lương hưu	Tính từ tháng liền kề sau khi đủ điều kiện nghỉ hưu, không tính lùi thời gian.
5. Tra cứu kết quả hồ sơ	Có thể tra cứu trực tuyến qua: https://baohiemxahoi.gov.vn → mục Tra cứu hồ sơ hoặc trên ứng dụng VssID.
6. Bảo lưu quyền lợi	Nếu chưa muốn nghỉ ngay dù đã đủ điều kiện, người lao động có thể bảo lưu thời gian đóng BHXH và làm thủ tục sau.

Kết luận: Thủ tục hưởng lương hưu theo Luật BHXH 2024 đã được đơn giản hóa, minh bạch và có thể thực hiện trực tuyến, giúp người lao động tiết kiệm thời gian, doanh nghiệp dễ phối hợp chốt sổ.

IV. Cách tính lương hưu theo quy định mới

Để biết mức lương hưu hàng tháng sẽ nhận là bao nhiêu, người lao động cần nắm vững cách tính lương hưu theo công thức chuẩn và dựa trên hai yếu tố chính: Tỷ lệ hưởng lương hưu và Mức bình quân tiền lương đóng BHXH đã được điều chỉnh.

1. Công thức tính lương hưu chuẩn:

Lương hưu hàng tháng = Tỷ lệ hưởng BHXH x Mức bình quân tiền lương đóng BHXH

Trong đó:

a. Tỷ lệ hưởng lương hưu (Tỷ lệ hưởng BHXH)

Tỉ lệ hưởng là phần trăm được tính dựa trên tổng thời gian đóng BHXH thực tế của người lao động.

Đối tượng	Mốc 45% đầu tiên (Tỉ lệ chuẩn)	Tỉ lệ cộng thêm cho các năm tiếp theo	Tỉ lệ hưởng tối đa
NLĐ Nữ	Đủ 15 năm đóng BHXH	Thêm 2% cho mỗi năm đóng vượt 15 năm	75% (đạt được ở 30 năm đóng)
NLĐ Nam	Đủ 20 năm đóng BHXH	Thêm 2% cho mỗi năm đóng vượt 20 năm	75% (đạt được ở 35 năm đóng)

Lưu ý quan trọng:

BHXH tự nguyện: Trường hợp NLĐ BHXH tự nguyện đóng BHXH một lần cho những năm còn thiếu (để đủ 20 năm) thì việc tính tỉ lệ hưởng cũng áp dụng tương tự.
Thời gian dư lẻ: Nếu thời gian đóng BHXH có tháng lẻ, thời gian từ 6 tháng trở xuống sẽ tính là nửa năm; từ trên 6 tháng sẽ tính là một năm để cộng vào tỉ lệ hưởng.
Nếu nghỉ hưu trước tuổi chuẩn, mỗi năm nghỉ sớm bị trừ 2% vào tổng tỷ lệ lương hưu.
Nếu nghỉ sau tuổi quy định, người lao động được cộng thêm 0,5% mỗi năm (áp dụng từ 2025).

b. Mức bình quân tiền lương đóng BHXH

Mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH được tính theo toàn bộ quá trình đóng BHXH của người lao động (không chỉ lấy 5 hoặc 10 năm cuối như trước).

Mức bình quân = Tổng tiền lương đóng BHXH các tháng / Tổng số tháng đóng BHXH

Lưu ý quan trọng:

Nếu trong quá trình đóng có giai đoạn tạm ngừng hoặc thay đổi hình thức lao động (từ bắt buộc sang tự nguyện), vẫn được tính gộp toàn bộ thời gian.
Tiền lương từng giai đoạn được quy đổi theo hệ số trượt giá để bảo đảm giá trị thực tế tại thời điểm nghỉ hưu.

2. Ví dụ minh họa thực tế

Xét trường hợp Ông A nghỉ hưu năm 2025 (đủ 62 tuổi) và có tổng cộng thời gian đóng BHXH là 32 năm 10 tháng. Mức bình quân tiền lương đóng BHXH (sau khi đã nhân hệ số điều chỉnh tiền lương) là 12.000.000 VNĐ.

Bước 1: Quy đổi thời gian đóng: 32 năm 10 tháng được làm tròn thành 33 năm (do 10 tháng > 6 tháng).

Bước 2: Xác định Tỉ lệ hưởng lương hưu:

20 năm đầu tiên: 45%.
Số năm vượt 20 năm: 33 năm - 20 năm = 13 năm.
Tỉ lệ cộng thêm: 13 năm x 2% = 26%.
Tổng tỉ lệ hưởng: 45% + 26% = 71%.

Bước 3: Tính lương hưu hàng tháng:

→ Lương Hưu = 71% x 12.000.000 VNĐ = 8.520.000 VNĐ/tháng.

>>> Xem thêm:

V. Doanh nghiệp và người lao động cần làm gì khi nghỉ hưu?

Việc nghỉ hưu là quyền lợi của NLĐ nhưng cũng là nghĩa vụ pháp lý của DN theo Luật BHXH 2024. Chuẩn bị sớm giúp chốt sổ BHXH đúng hạn, nhận lương hưu hàng tháng và tránh sai sót pháp lý.

Ai thực hiện	Công việc chính	Lưu ý quan trọng
Người lao động	Kiểm tra tuổi nghỉ hưu, năm đóng BHXH	Đảm bảo đủ 15 năm đóng BHXH và đúng tuổi theo Luật BHXH 2024.
	Chuẩn bị hồ sơ hưởng lương hưu	Đơn đề nghị, sổ BHXH, quyết định nghỉ việc, CMND/CCCD, giấy chứng minh nghề nặng nhọc nếu cần.
	Nộp hồ sơ	Trực tiếp tại BHXH, qua bưu điện hoặc VssID. Nhận biên nhận hồ sơ.
	Theo dõi tiến trình	Tra cứu hồ sơ online để kiểm soát thời gian chi trả.
Doanh Nghiệp	Báo giảm lao động nghỉ hưu	Thực hiện đúng thời hạn để NLĐ được chốt sổ kịp thời.
	Xác nhận thời gian đóng BHXH	Cung cấp giấy tờ chứng minh đầy đủ, chính xác.
	Hỗ trợ NLĐ	Hướng dẫn, bổ sung hồ sơ khi cơ quan BHXH yêu cầu.

Tổng Kết: Nghỉ hưu là một bước quan trọng trong quá trình lao động, đánh dấu kết thúc sự nghiệp nhưng cũng mở ra giai đoạn an sinh tài chính bền vững. Bài viết đã cung cấp toàn bộ kiến thức cần thiết từ điều kiện nghỉ hưu, hồ sơ hưởng chế độ hưu trí, quy trình thủ tục, cách tính lương hưu, đến trách nhiệm của DN và NLĐ khi nghỉ hưu - tất cả đều dựa trên Luật BHXH 2024 và các hướng dẫn hiện hành.

Hy vọng với bài viết này của Gia đình HR, bạn đã hiểu rõ về topic: Thủ Tục Hưởng Chế Độ Hưu Trí Và Lưu Ý Khi Chốt Sổ

>>> Bài viết tham khảo thêm: